چگونه کریپتو می‌تواند به جوامع محلی کمک کند؟

فردای اقتصاد: پروژه ReFi به دنبال بهبود شرایط محیط زیست و جوامع محلی به وسیله رمزارزها و از طریق توکنایز کردن و همچنین بلاکچین است.

تحلیلگران معتقدند که رمزارزها نه تنها برای کاهش مصرف کربن در جهان بلکه برای بهبود زندگی جوامع محلی مفید هم خواهد بود.  سورینام، کشوری در شمال آمریکای جنوبی، در این زمینه مثال زدنی است. این کشور به همراه بوتان و پاناما یکی از سه کشور کربن منفی در جهان است. کشورهای کربن منفی فعالانه به معکوس کردن گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی کمک می‌کنند.

بیش از ۹۷ درصد از سورینام با جنگل‌های انبوه استوایی پوشیده شده و توانسته است از تله جنگل زدایی همسایگان خود فرار کند. این به این معنی است که این کشور گازهای گلخانه‌ای بیشتری را جذب می‌کند. با این حال حتی این کشور کوچک و مردمانش، نمی‌توانند از چالش‌های جهانی بگریزند. ساکنان آن برای بهبود معیشت خود به طور فزاینده‌ای به قطع درختان و جنگل زدایی روی آورده‌اند. لذا در پی این اتفاقات کارآفرینان به دنبال راه‌حلی از طرق کریپتوکارنسی هستند.

چند پروژه در سورینام به دنبال بهم پیوند دادن جوامع بومی است که درحال‌حاضر در حاشیه سیستم‌های مالی و تجاری فعالیت می‌کنند و از طریق رمزارز با بازارهای جهانی در تعامل هستند. BioTara، که توسط جان گودشالک تأسیس و رهبری شده است، به دنبال باز کردن ظرفیت اقتصاد محیط زیستی آمازونیا، با توانمندسازی جوامع محلی برای مشارکت در بازار جهانی از طریق یک برنامه فرانچایز است. فرنچایز حق امتیاز گونه‌ای از کسب و کار است که بر پایه آن به یک شرکت اختیار داده می‌شود که تولیدات یا فراورده‌های شرکت‌ دیگری را بفروشد و در برابر آن مبلغی دریافت کند. مردم در این کشور از طریق امکانات محلی اقدام به تولید کالاهای آمازونی مانند لوازم آرایشی و بهداشتی در مقیاس کوچک و پایدار می‌کنند.

Goedschalk می‌گوید که بلاک چین به دلیل قابلیت ردیابی و شفافیت بالا بسیار کلیدی است. ارزهای دیجیتال درآمد حاصل از فرنچایزها را به جوامعی هدایت می‌کند که اغلب سیستم مالی قوی ندارند، دسترسی به سیستم مالی در آن‌ها ضعیف است و یا از نظر مالی محروم و به حاشیه رانده شده‌اند.

رنسانس ReFi

در حدود یک سال گذشته، دانشمندان تغییرات اقلیمی و بسیاری از فعالان این عرصه در حال ساختن سیستمی بوده‌اند که به آن مالی احیاکننده (ReFi) می‌گویند. هدف این نوع پروژه کریپتو، ساختن سیستم‌های اقتصادی است که به‌جای از بین بردن طبیعت و آسیب زدن به مردمی که در آن زندگی می‌کنند، طبیعت را احیا می‌کنند.

بسیاری از تلاش‌ها در این فضا بر روی اعتبارات کربن متمرکز شده‌اند. ایده این است که قرار دادن این دارایی‌ها بر روی یک بلاک چین، شفافیت و قابلیت ردیابی را به یک بازار غیرشفاف به ارمغان می‌آورد و مشارکت بازار را در طول مسیر افزایش می‌دهد. اعتبار کربن، واژه‌ای عمومی در صنعت می‌باشد که نشان‌دهنده هر نوع مجوز یا گواهی قابل معامله برای خروج یک تن دی‌اکسید کربن یا هر نوع گاز گلخانه‌ای دیگر است، که حجمی معادل یک تن دی‌اکسید کربن را داشته باشد.

از طرف دیگر اهداف ReFi این است که با استفاده از فناوری، جوامع محلی سازماندهی شوند و منابع خود را در یک سازمان قابل اداره جمع کنند. همچنین اکوسیستم‌هایی ساخته شود که بتوانند از سیستم‌های استخراجی اجتناب کنند. در مثال BioTara، بلاک چین قابلیت ردیابی زنجیره تامین را به ارمغان می‌آورد و کریپتو دسترسی به بازارهای جهانی را تسهیل می‌کند.

در برخی دیگر، بلاک چین و توکن‌سازی، سیستم‌های قابل اعتماد مبنی بر نظارت و گزارش ایجاد می‌کند. بلاک چین‌هایی مانند Cosmos، Hedera Hashgraph، Celo، Regen Network و Topl این کار را تسهیل می‌کنند.

برخی از پروژه‌های بلاکچینی، مانند ReFi Barichara در کلمبیا، کار خود را با تمرکز بر ساخت اکوسیستم‌های احیاکننده با جوامع محلی آغاز کرده‌اند.

موانع سرمایه گذاری

راه‌اندازی این کار فرآیند آسانی نیست و با سنگ‌اندازی‌ها و مشکلات زیادی مواجه است. متقاعد کردن سرمایه‌گذاران برای تامین مالی پروژه‌ها سخت است. بازار این توکن‌ها یا وجود ندارد یا بسیار کوچک است. این فضا به سرمایه‌ای نیاز دارد که استراتژیک، آزمایشی و بلندمدت باشد.

در عین حال، جذب سرمایه‌گذاری از بازارهای عمومی رمزارز اغلب گزینه مناسبی نیست. آنا ماریا ماهچا، بنیانگذار KOKODao، که هدف آن حفاظت از جنگل‌های مقیاس کوچک در کلمبیا است، گفت: «دژن‌های وب ۳ انتظار دارند که در پروژه‌های ReFi همان سود و بازده کوتاه‌مدت را پیدا کنند که سایر پروژه‌های Web۳ [توکن غیرقابل تعویض] ارائه می‌دهند. در حالی که چنین نیست.

درس‌هایی از Toucan/KlimaDAO

KlimaDAO یک پروژه بزرگ در فضای ReFi است که در سال ۲۰۲۱ با سر و صدای زیاد و ۱۷ میلیون دلار بودجه راه‌اندازی شد. ایده این بود که یک ارز دیجیتال با پشتوانه دارایی‌های طبیعی، به‌ویژه اعتبارات کربن/افست ایجاد شود. اصل اصلی اکوسیستم KlimaDAO این است که یک توکن KLIMA تنها در صورتی می تواند توسط خزانه ضرب شود که حداقل 1 تن کربن مانند یک BCT (یا سایر موارد) در خزانه سپرده شود. از آنجایی که هر BCT تحت پوشش اعتبار کربن است که کاهش یا حذف 1 تن کربن را تضمین می کند، این سیستم بر اساس ساخته شده است و کربن را درونی می کند. ارزش KLIMA با ارزش BCT (یا سایر نشانه های کربن دیجیتال) قفل شده در خزانه KlimaDAO مرتبط است. منصفانه است که بگوییم کربن روی زنجیره و ارزش افست کربن تابع رویدادهای بازار خواهد بود. مشارکت طولانی‌مدت در اکوسیستم کلیما با مکانیسم‌های پروتکل کلیدی تشویق می‌شود.

در حالی که مردم عادی برای مشارکت در اقدامات اقلیمی و توسعه این بازار کلیدی توانمند می‌شوند، کلیماداو شفافیت و فعالیت را در بازاری که درحال‌حاضر یک بازار غیرشفاف و به شدت واسطه‌ای است، به ارمغان می‌آورند.

پروژه توکان چند ماه بعد از راه‌اندازی به دلیل خطرات ناشی از آربیتراژ، تلاش کرد تعادل مجددی را برقرار کند.

بررسی واقعیت

محافظت از پروژه‌های ReFi مبتنی بر جامعه در برابر سیستم‌های فاسد، به خودی خود یک چالش است. در این خصوص بحث‌های عمیق‌تری در مورد انگیزه‌های اساسی و پویایی ارزش‌ها نیاز است تا اطمینان حاصل شود که گذشته مجددا تکرا نشود. این بدان معناست که فضا به «نوآوری عمیق‌تر» نیاز دارد تا صرفاً دیجیتالی کردن یا توکن‌سازی دارایی‌های طبیعی. شکاف‌های خاصی در مورد جمع آوری داده‌ها برای ارزیابی تأثیر و پیامدهای ناخواسته پروژه‌ها وجود دارد.

 اغلب بین پروژه‌های وب۳ و نیازهای زمینی «قطع ارتباط» وجود دارد، مانند این واقعیت که بسیاری از مردم گوشی‌های هوشمند ندارند، بنابراین بیشتر کیف‌پول‌های رمزنگاری برای آنها فایده‌ای ندارند.

علاوه بر آن، هر جامعه بومی ویژگی خاص خود را دارد، بنابراین مقدار کار فردی که برای پذیرش هر یک از این ابزارهای ReFi توسط یک جامعه خاص باید انجام شود، بسیار زیاد است و بسیار کار فشرده است. اغلب، پذیرفته شدن توسط این گروه‌ها فرآیند آسانی نیست. تردید زیادی در رفتار مردم محلی برای مشارکت در این نوع پروژه‌ها دیده می‌شود. 

با این حال، طرفداران ReFi فکر می‌کنند که می‌توانند واقعاً تغییری در جهان ایجاد کنند و شاید تصویر رو به وخامت کریپتو را بازسازی کنند.

به عقیده کارشناسان این حوزه، باید به طور جمعی درباره تأمین مالی احیاکننده در همه سطوح صحبت شود. این موضوع که از روابط همتا به همتا تا چشم‌انداز اقتصاد کلان بین‌المللی را شامل می‌شود. اما به طور کلی با وجودی که بلاک چین می‌تواند به برخی از این موارد کمک کند، اما ادغام کریپتو و مسائل زیست‌محیطی، تماما به این معنی نیست که از مالی احیاکننده یا همان ReFi استفاده شده است.